گزارش یک نشریه انگلیسی از وضعیت اقتصادی ایران اسپنسر اندرسون خبرنگار مجله تخصصی سرمایهگذاری FDI Magazine وابسته به موسسه انتشاراتی فایینانشال تایمز انگلیس اخیرا سفری به ایران داشت که طی آن با بهروز علیشیری ـ معاون وزیر اقتصاد ـ و برخی از روسای بانکهای خصوصی کشور گفتوگوهایی انجام داد که در شماره سپتامبر آن مجله منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از ایسنا، وی در این سفر نام بانکهای برتر ایرانی را از رتبهبندی نشریه بنکر استخراج کرده بود و با مدیران عامل آنها گفتوگو کرده است.
متن کامل گزارش وی در ادامه می آید:
«در کشوری مانند ایران برای خارجیها کار خیلی سختی است که آینده کاری خود را بتوانند به راحتی پیشبینی کنند. ایران هماکنون با تحریمهای بینالمللی روبرو بوده است که البته مسوولان ایرانی این تحریمها علیه کشورشان را بیتاثیر توصیف میکنند که از طرفی این مسئله درست است.
اقتصاد ایران به دلیل اینکه ارتباط کمتری که با تجارت خارجی در مقایسه با کشورهای دیگر دارد، از بحران مالی جهانی هم تاثیر منفی کمتری پذیرفت. ایران طی دهههای اخیر تحت فشارهای کشورهای غربی قرار داشته و اگرچه اقتصاد این کشور به موفقیت چشمگیری دست نیافته، اما زندگی در ایران همچنان ادامه یافته است.
آمارهای دولتی نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2008 میلادی به میزان 6.9 درصد افزایش یافت. همچنین بانک آمریکایی "گلدمن ساچز" ایران را جزو یکی از هفت کشوری معرفی کرده که میتوانند در قرن بیست و یکم به یکی از اقتصادهای بزرگ جهان تبدیل شود که از جمله دیگر این کشورها میتوان به برزیل، روسیه، هند و چین اشاره کرد.
***رشد بازار
بهروز علیشیری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران چندان نگران تاثیر تحریمها نیست.
وی میگوید که در سال گذشته میلادی رشد بازار سرمایه در ایران به 60 درصد رسیده که این رشد در جهان کمنظیر است. ضمن اینکه ارزش بازار بورس ایران حتی در جریان بحران مالی جهانی رشد را تجربه کرد.
او در عین حال از من میپرسد: در کجای جهان، شما می توانید این رشد فوق العاده بازار سرمایه را پیدا کنید؟
علیشیری به گزارش بانک جهانی اشاره میکند که در آن گزارش عنوان شده بود فضای کلی کسب و کار در ایران رو به بهبود بوده است.
یک شرکت ژاپنی فعال در صنعت رنگسازی یعنی شرکت کانسای پنج میلیون دلار در ایران سرمایهگذاری کرده است. کارخانه این شرکت ژاپنی در شهر گرمسار استان سمنان واقع در 100 کیلومتری شهر تهران واقع است.
علیشیری از این کارخانه به عنوان شاهدی برای حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران یاد میکند.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی میگوید: هدف ما این است که فاصله بین ظرفیتهای موجود برای سرمایهگذاری و پتانسیلهای بالقوه در این زمینه را پر کنیم و کلیه سیاستگذاریها تاکنون در این راستا بوده است.
وی میافزاید: در همین حال ما تلاش کردهایم تا سهم بخش خصوصی ایران را در اقتصاد کشور افزایش دهیم که در این زمینه اجرای سیاستهای اصل 44 مورد توجه جدی قرار گرفت. اصلی که با اجرای آن بسیاری از شرکتها و کارخانههای دولتی در ایران به بخش خصوصی واگذار میشوند. همان طورکه میدانید تاکنون تعدادی از شرکتهای دولتی در ایران به ارزش 60 میلیارد دلار به بخش خصوصی واگذار شدهاند. این شرکتها در حوزههای مختلفی مانند نفت، گاز، فولاد، خودروسازی و سایر رشتههای صنعتی ایران فعالیت میکنند.
***آسانسازی مشکلات
علی رغم تحریمهای اعمال شد علیه ایران سرمایهگذاری در ایران بر خلاف آن چیزی که همه تصور می کنند، کار دشواری به حساب نمیآید و شرکتهای خارجی قادرند مسیر فعالیت اقتصادی خود را در ایران رصد کنند و بسیاری از شرکتها در می یابند که دولت ایران از سرمایهگذاران خارجی استقبال می کند.
یک دلیل میتواند این باشد که میزان سرمایهگذاریهای مستقیم خارجی در ایران از 900 میلیون دلار در سال 2007 به سه میلیارد دلار در سال گذشته میلادی رسید. البته این اعداد و ارقام فاصله بسیار زیادی با اقتصادهای بزرگی همچون آمریکا دارد.
فرایند سرمایهگذاری در ایران با وجود همه مشکلات اما در شرایطی که شرکتهای خارجی بتوانند یک شریک ایرانی پیدا کنند، آسانتر میشود.
شرکتهای خارجی برای سرمایهگذاری در ایران ابتدا باید به سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران مراجعه کرده و فرم درخواست خود را پر کنند.
براساس این فرم درخواست گزارشی از پروژه سرمایه گذاری در هیات سرمایهگذاری خارجی ایران مطرح شده که بر اساس آن مجوز لازم به شرکت خارجی داده میشود. ممکن است این روند برای بسیاری از افراد کمی سخت به نظر برسد ولی تضمینی وجود دارد برای سرمایه گذاران خارجی تا بتوانند سایر مجوزهای لازم برای فعالیت در ایران را ظرف 15روز کسب کنند.
همچنین سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران اعلام کرده که اعطای مجوز به شرکتهای خارجی بیش از یک ماه طول نخواهد کشید.
***اصلاح سیستم مالیاتی
ایران تلاش کرده است تا سیستم مالیاتی خود را اصلاح کند و تعدادی مناطق آزاد تجاری را در این کشور گسترش دهد. نرخ مالیات بردرآمد در ایران 25 درصد بوده و در این کشور معافیتهای مالیاتی ویژهای نیز وجود دارد.
فعالیتهای تولیدی در مناطق کمتر توسعه یافته ایران تا چهار سال معاف از پرداخت 80 درصد مالیات بر درآمد و 100 درصد معافیت مالیاتی برای سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 10 سال وجود دارد.
همچنین معافیتهای مالیاتی بیشتری در ایران برای 15 منطقه آزاد تجاری وجود دارد. در این مناطق معافیتهای مالیاتی تا 20 سال اعمال میشود. همچنین برخی از محدودیتها برای فعالیتهای اقتصادی در سایر نقاط ایران در مناطق آزاد تجاری وجود ندارد.
به همین دلیل شاید برای خارجیهایی که می خواهند ویزا نگیرند، مناطق آزاد تجاری ایران به جذابترین مناطق در این کشور برای سرمایهگذاران خارجی تبدیل شده است.
***آزادسازی اقتصادی
سیستم بانکداری و مالی ایران به نظر می رسد که بر روی خارجیها باز شده است که مجلس ایران اخیرا قانونی تصویب کرد که بر اساس آن سرمایه گذاران خارجی میتوانند سهام بانکهای ایرانی را تا مرز 50 درصد بخرند. تصویب این قانون میتواند به تغییرات اساسی در سیستم بانکی و مالی ایران منجر شود.
این اصلاحات با استقبال بانکهای ایرانی مواجه شده است که می گویند با چندین روش آنها منتفع خواهند شد.
سید احمد طاهری بهبهانی، مدیرعامل بانک اقتصاد نوین در این باره میگوید: حضور بانکهای خارجی در ایران به آزاد سازی سیاستگذاری اقتصادی کشور و رقابتی شدن فضای بانکی منجر شود. همچنین اصلاحات در سیستم بانکی ایران باعث افزایش حجم فعالیتهای اقتصادی و رشد تعداد مراودات تجارت در کشور خواهد شد و فضای اقتصادی در ایران نیز بهتر میشود. سرمایهگذاری خارجی موجب ایجاد همکاری بیشتر می شود و این سرمایه گذاران ارزش بیشتری را به کار ما اضافه میکنند.
مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد نیز با طاهری موافق است و در این باره توضیح میدهد: آزادسازی اقتصادی میتواند باعث افزایش رقابتپذیری در بازار شود و بازار ایران به چنین چیزی به شدت نیاز دارد.
وی میگوید: تمام تلاشش را خواهد کرد تا باز هم به کمک همکاران بانکی مجلس را متقاعد کند تا قوانین مربوط به سیستم بانکی را اصلاح کنند. قوانینی که شامل موارد متعددی مانند بانکداری اسلامی و نرخ بهره میشود.
به زعم وی سیستم بانکی در ایران محدودیت محور است به جای اینکه بازار محور باشد.
تمام اصلاحات انجام شده در سیستم اقتصادی ایران باعث میشود تا سرمایهگذاری خارجی بیشتری وارد این کشور شود.
البته نباید در چنین شرایطی از تاثیر دور جدید تحریمهای اعمال شده علیه ایران غافل شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد اخیرا کشورهای جهان را از همکاری با فعالیتهای موشکی منع کرد. این ممنوعیت شامل همکاریهای اقتصادی و تجاری با ایران نیز میشود که ممکن است با فعالیتهای هستهای این کشور در ارتباط باشند.
اعمال این محدودیتها میتواند باعث مشکلاتی برای شرکتهای ایرانی شود حتی شرکتهایی با صنایع نظامی ایران هیچ ارتباطی ندارند، از بابت تحریمها آسیب خواهند دید.
***بیتوجهی به تحریمها
با این وجود علیشیری به صراحت میگوید که سازمان متبوعش همچنان به سیاستهای کنونی خود در زمینه جذب سرمایهگذاری خارجی ادامه خواهد داد و تحریمها هیچ اثری بر فعالیتهای این سازمان نخواهد داشت.
وی میگوید: مثل شرایط تحریم قبلی ایران سعی میکند شرایط را به خوبی مدیریت کند تا بتواند در جذب سرمایهگذاری خارجی برنده باشد.
وی همچنین آشکارا اعلام میکند که هر سرمایه گذار خارجی که از فعالیتش در ایران یا از فضای کسب و کار ایران راضی نباشد، می تواند مستقیما با او مشکلش را مطرح کند و در مدت زمان 15 روز او شخصا مشکل را حل خواهد کرد.
علیشیری در ادامه اضافه می کند: سرمایهگذاری خارجی در ایران سودآور بوده و در نهایت فعالیت در ایران به نفع شرکتهای خارجی تمام میشود.
او میافزاید: این حقیقت که اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا علیه ایران تحریمهای جدید اعمال کردهاند ثابت میکند که تحریمهای قبلی هیچ تاثیری روی فعالیتهای ایران نداشته است. بهتر است به نماگرهای اقتصادی نگاه کنیم. بخش خصوصی ما هیچ توجهی به این تحریمها نکرده است.
شاید رییس بانک اقتصاد نوین حرف آخر ایرانیها را این چنین عنوان میکند: ما از تحریمها خوشحال نیستیم و نمی توانیم آنها را فراموش کنیم. از طرفی تحریمها قطعا بر کشور تاثیر خواهند داشت، اما ما بدون توجه به این تاثیرات به کار خود ادامه میدهیم و نباید درباره تاثیر تحریمها مبالغه و بزرگنمایی کرد. قطعا ما قادریم از وضعیت کنونی خود را نجات دهیم.
سخن پایانی اینکه ایران بدون شک پتانسیل تبدیل شدن به کشوری ثروتمند را دارد، اما دست یافتن به چنین جایگاهی بستگی به عوامل مختلفی از جمله جذب سرمایهگذاریهای خارجی طی دهههای آینده دارد. باید دید تحریمهای علیه ایران چقدر میتواند روی رسیدن ایران به این هدف اثر بگذارد.»
اسپنسر اندرسون خبرنگار مجله تخصصی سرمایهگذاری FDI Magazine وابسته به موسسه انتشاراتی فایینانشال تایمز انگلیس اخیرا سفری به ایران داشت که طی آن با بهروز علیشیری ـ معاون وزیر اقتصاد ـ و برخی از روسای بانکهای خصوصی کشور گفتوگوهایی انجام داد که در شماره سپتامبر آن مجله منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از ایسنا، وی در این سفر نام بانکهای برتر ایرانی را از رتبهبندی نشریه بنکر استخراج کرده بود و با مدیران عامل آنها گفتوگو کرده است.
متن کامل گزارش وی در ادامه می آید:
«در کشوری مانند ایران برای خارجیها کار خیلی سختی است که آینده کاری خود را بتوانند به راحتی پیشبینی کنند. ایران هماکنون با تحریمهای بینالمللی روبرو بوده است که البته مسوولان ایرانی این تحریمها علیه کشورشان را بیتاثیر توصیف میکنند که از طرفی این مسئله درست است.
اقتصاد ایران به دلیل اینکه ارتباط کمتری که با تجارت خارجی در مقایسه با کشورهای دیگر دارد، از بحران مالی جهانی هم تاثیر منفی کمتری پذیرفت. ایران طی دهههای اخیر تحت فشارهای کشورهای غربی قرار داشته و اگرچه اقتصاد این کشور به موفقیت چشمگیری دست نیافته، اما زندگی در ایران همچنان ادامه یافته است.
آمارهای دولتی نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2008 میلادی به میزان 6.9 درصد افزایش یافت. همچنین بانک آمریکایی "گلدمن ساچز" ایران را جزو یکی از هفت کشوری معرفی کرده که میتوانند در قرن بیست و یکم به یکی از اقتصادهای بزرگ جهان تبدیل شود که از جمله دیگر این کشورها میتوان به برزیل، روسیه، هند و چین اشاره کرد.
***رشد بازار
بهروز علیشیری، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران چندان نگران تاثیر تحریمها نیست.
وی میگوید که در سال گذشته میلادی رشد بازار سرمایه در ایران به 60 درصد رسیده که این رشد در جهان کمنظیر است. ضمن اینکه ارزش بازار بورس ایران حتی در جریان بحران مالی جهانی رشد را تجربه کرد.
او در عین حال از من میپرسد: در کجای جهان، شما می توانید این رشد فوق العاده بازار سرمایه را پیدا کنید؟
علیشیری به گزارش بانک جهانی اشاره میکند که در آن گزارش عنوان شده بود فضای کلی کسب و کار در ایران رو به بهبود بوده است.
یک شرکت ژاپنی فعال در صنعت رنگسازی یعنی شرکت کانسای پنج میلیون دلار در ایران سرمایهگذاری کرده است. کارخانه این شرکت ژاپنی در شهر گرمسار استان سمنان واقع در 100 کیلومتری شهر تهران واقع است.
علیشیری از این کارخانه به عنوان شاهدی برای حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران یاد میکند.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی میگوید: هدف ما این است که فاصله بین ظرفیتهای موجود برای سرمایهگذاری و پتانسیلهای بالقوه در این زمینه را پر کنیم و کلیه سیاستگذاریها تاکنون در این راستا بوده است.
وی میافزاید: در همین حال ما تلاش کردهایم تا سهم بخش خصوصی ایران را در اقتصاد کشور افزایش دهیم که در این زمینه اجرای سیاستهای اصل 44 مورد توجه جدی قرار گرفت. اصلی که با اجرای آن بسیاری از شرکتها و کارخانههای دولتی در ایران به بخش خصوصی واگذار میشوند. همان طورکه میدانید تاکنون تعدادی از شرکتهای دولتی در ایران به ارزش 60 میلیارد دلار به بخش خصوصی واگذار شدهاند. این شرکتها در حوزههای مختلفی مانند نفت، گاز، فولاد، خودروسازی و سایر رشتههای صنعتی ایران فعالیت میکنند.
***آسانسازی مشکلات
علی رغم تحریمهای اعمال شد علیه ایران سرمایهگذاری در ایران بر خلاف آن چیزی که همه تصور می کنند، کار دشواری به حساب نمیآید و شرکتهای خارجی قادرند مسیر فعالیت اقتصادی خود را در ایران رصد کنند و بسیاری از شرکتها در می یابند که دولت ایران از سرمایهگذاران خارجی استقبال می کند.
یک دلیل میتواند این باشد که میزان سرمایهگذاریهای مستقیم خارجی در ایران از 900 میلیون دلار در سال 2007 به سه میلیارد دلار در سال گذشته میلادی رسید. البته این اعداد و ارقام فاصله بسیار زیادی با اقتصادهای بزرگی همچون آمریکا دارد.
فرایند سرمایهگذاری در ایران با وجود همه مشکلات اما در شرایطی که شرکتهای خارجی بتوانند یک شریک ایرانی پیدا کنند، آسانتر میشود.
شرکتهای خارجی برای سرمایهگذاری در ایران ابتدا باید به سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران مراجعه کرده و فرم درخواست خود را پر کنند.
براساس این فرم درخواست گزارشی از پروژه سرمایه گذاری در هیات سرمایهگذاری خارجی ایران مطرح شده که بر اساس آن مجوز لازم به شرکت خارجی داده میشود. ممکن است این روند برای بسیاری از افراد کمی سخت به نظر برسد ولی تضمینی وجود دارد برای سرمایه گذاران خارجی تا بتوانند سایر مجوزهای لازم برای فعالیت در ایران را ظرف 15روز کسب کنند.
همچنین سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران اعلام کرده که اعطای مجوز به شرکتهای خارجی بیش از یک ماه طول نخواهد کشید.
***اصلاح سیستم مالیاتی
ایران تلاش کرده است تا سیستم مالیاتی خود را اصلاح کند و تعدادی مناطق آزاد تجاری را در این کشور گسترش دهد. نرخ مالیات بردرآمد در ایران 25 درصد بوده و در این کشور معافیتهای مالیاتی ویژهای نیز وجود دارد.
فعالیتهای تولیدی در مناطق کمتر توسعه یافته ایران تا چهار سال معاف از پرداخت 80 درصد مالیات بر درآمد و 100 درصد معافیت مالیاتی برای سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 10 سال وجود دارد.
همچنین معافیتهای مالیاتی بیشتری در ایران برای 15 منطقه آزاد تجاری وجود دارد. در این مناطق معافیتهای مالیاتی تا 20 سال اعمال میشود. همچنین برخی از محدودیتها برای فعالیتهای اقتصادی در سایر نقاط ایران در مناطق آزاد تجاری وجود ندارد.
به همین دلیل شاید برای خارجیهایی که می خواهند ویزا نگیرند، مناطق آزاد تجاری ایران به جذابترین مناطق در این کشور برای سرمایهگذاران خارجی تبدیل شده است.
***آزادسازی اقتصادی
سیستم بانکداری و مالی ایران به نظر می رسد که بر روی خارجیها باز شده است که مجلس ایران اخیرا قانونی تصویب کرد که بر اساس آن سرمایه گذاران خارجی میتوانند سهام بانکهای ایرانی را تا مرز 50 درصد بخرند. تصویب این قانون میتواند به تغییرات اساسی در سیستم بانکی و مالی ایران منجر شود.
این اصلاحات با استقبال بانکهای ایرانی مواجه شده است که می گویند با چندین روش آنها منتفع خواهند شد.
سید احمد طاهری بهبهانی، مدیرعامل بانک اقتصاد نوین در این باره میگوید: حضور بانکهای خارجی در ایران به آزاد سازی سیاستگذاری اقتصادی کشور و رقابتی شدن فضای بانکی منجر شود. همچنین اصلاحات در سیستم بانکی ایران باعث افزایش حجم فعالیتهای اقتصادی و رشد تعداد مراودات تجارت در کشور خواهد شد و فضای اقتصادی در ایران نیز بهتر میشود. سرمایهگذاری خارجی موجب ایجاد همکاری بیشتر می شود و این سرمایه گذاران ارزش بیشتری را به کار ما اضافه میکنند.
مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد نیز با طاهری موافق است و در این باره توضیح میدهد: آزادسازی اقتصادی میتواند باعث افزایش رقابتپذیری در بازار شود و بازار ایران به چنین چیزی به شدت نیاز دارد.
وی میگوید: تمام تلاشش را خواهد کرد تا باز هم به کمک همکاران بانکی مجلس را متقاعد کند تا قوانین مربوط به سیستم بانکی را اصلاح کنند. قوانینی که شامل موارد متعددی مانند بانکداری اسلامی و نرخ بهره میشود.
به زعم وی سیستم بانکی در ایران محدودیت محور است به جای اینکه بازار محور باشد.
تمام اصلاحات انجام شده در سیستم اقتصادی ایران باعث میشود تا سرمایهگذاری خارجی بیشتری وارد این کشور شود.
البته نباید در چنین شرایطی از تاثیر دور جدید تحریمهای اعمال شده علیه ایران غافل شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد اخیرا کشورهای جهان را از همکاری با فعالیتهای موشکی منع کرد. این ممنوعیت شامل همکاریهای اقتصادی و تجاری با ایران نیز میشود که ممکن است با فعالیتهای هستهای این کشور در ارتباط باشند.
اعمال این محدودیتها میتواند باعث مشکلاتی برای شرکتهای ایرانی شود حتی شرکتهایی با صنایع نظامی ایران هیچ ارتباطی ندارند، از بابت تحریمها آسیب خواهند دید.
***بیتوجهی به تحریمها
با این وجود علیشیری به صراحت میگوید که سازمان متبوعش همچنان به سیاستهای کنونی خود در زمینه جذب سرمایهگذاری خارجی ادامه خواهد داد و تحریمها هیچ اثری بر فعالیتهای این سازمان نخواهد داشت.
وی میگوید: مثل شرایط تحریم قبلی ایران سعی میکند شرایط را به خوبی مدیریت کند تا بتواند در جذب سرمایهگذاری خارجی برنده باشد.
وی همچنین آشکارا اعلام میکند که هر سرمایه گذار خارجی که از فعالیتش در ایران یا از فضای کسب و کار ایران راضی نباشد، می تواند مستقیما با او مشکلش را مطرح کند و در مدت زمان 15 روز او شخصا مشکل را حل خواهد کرد.
علیشیری در ادامه اضافه می کند: سرمایهگذاری خارجی در ایران سودآور بوده و در نهایت فعالیت در ایران به نفع شرکتهای خارجی تمام میشود.
او میافزاید: این حقیقت که اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا علیه ایران تحریمهای جدید اعمال کردهاند ثابت میکند که تحریمهای قبلی هیچ تاثیری روی فعالیتهای ایران نداشته است. بهتر است به نماگرهای اقتصادی نگاه کنیم. بخش خصوصی ما هیچ توجهی به این تحریمها نکرده است.
شاید رییس بانک اقتصاد نوین حرف آخر ایرانیها را این چنین عنوان میکند: ما از تحریمها خوشحال نیستیم و نمی توانیم آنها را فراموش کنیم. از طرفی تحریمها قطعا بر کشور تاثیر خواهند داشت، اما ما بدون توجه به این تاثیرات به کار خود ادامه میدهیم و نباید درباره تاثیر تحریمها مبالغه و بزرگنمایی کرد. قطعا ما قادریم از وضعیت کنونی خود را نجات دهیم.
سخن پایانی اینکه ایران بدون شک پتانسیل تبدیل شدن به کشوری ثروتمند را دارد، اما دست یافتن به چنین جایگاهی بستگی به عوامل مختلفی از جمله جذب سرمایهگذاریهای خارجی طی دهههای آینده دارد. باید دید تحریمهای علیه ایران چقدر میتواند روی رسیدن ایران به این هدف اثر بگذارد.»